Мандах

Манай Монголчуудын оюун билгээр урлаж бүтээсэн олон гайхамшигт  бүтээлийн нэг бол улсын нийтийн номын сангийн “Эрдэнэсийн өв”-д хадгалагдаж байгаа “Сундуйн жүд” буюу “Нууцын хураангуй” хэмээх ном юм. Энэ номыг 19-р зууны сүүлч, 20-р зууны эхээр алдарт уран дархан Дагва тэргүүтэй Монгол урчууд одоогийн Төв аймгийн нутагт орших Манзширийн хийдэд урлан бүтээжээ. Уг ном нь цаас хэрэглэлгүй зөвхөн мөнгө давтаж хийсэн нимгэн хуудастай бөгөөд номын үсгийг цутгаж алтаар шаржээ. Уг ном 10 боть бүхий Түвд, Монгол, хятад хадмал судар юм. Боть бүрийн эхний болон төгсгөлийн үг, зарим бурхан, суваргын зургийг цэвэр алтаар урлан, шүр сувдаар чимэглэжээ. Энэхүү номыг бүтээхэд 52кг алт, 400кг мөнгө оржээ. Ийм их алт, мөнгө, эрдэнэсээр урласан ном дэлхийд үгүй билээ. Монголчууд шиг номоо дээдлэн хүдэлдэг, алт, мөнгө, эрдэнийн чулуу, торго зэрэг хамгийн үнэтэй зүйлсээр ном хийж урладаг ард түмэн дэлхий дээр биднээс өөр  хэн ч хаана ч байхгүй билээ...  Сонин байх болов уу? гэж бодоод өөрийхөө 3н жилийн өмнө хийж байсан бие даалтныхаа хэсгээс оруулчихлаа шүү...Ашигласан ном нь Монгол нууцын хэлхээ гэж нэг жижигхэн ном байгаа. Хүмүүс сайн мэднэдээ...Мэдэхгүй нэг нь заавал олж уншаарай...